 |
 Vesaik
Mukabili |
|
İhracatçı firmalar bazı ihracat yüklemelerinde alıcı
olarak alıcı firmanın bankasını göstererek mallarını banka adına
gönderirler. Bu yüklemelerde orijinal ATR, fatura ve alıcının
düzenlenerek kendisine gönderilmesini istediği tüm evraklar mal
beraberi değil bankalar aracılığı ile gönderilir. Bu yüklemelere
vesaik mukabili yükleme denir. Mallar yurtdışına gittiğinde teslim
edilmeden önce mutlaka bankadan ödemenin garanti edildiğine dair
yazılı bir evrak almadan kesinlikle teslim edilmez . |
|
Gümrük Çıkış Beyannamesi
|
|
Tüm ülkelere taşınacak ürünle ilgili bütün bilgileri
içeren İhracatçılar Birliği ve çıkış yapılacak gümrüğün onayladığı
belge. |
|
Pozisyon Dosyası |
|
Göndericinin, alıcının ve mal detaylarını içeren mal
faturası, konşimento, ordino, ATR/Menşe vs. evraklarının bulunduğu
üzerinde pozisyon numarasının belirtildiği dosyadır. |
|
Konşimento (CMR) Talimatı |
|
İhracatçı firma adı ve adresi, ithalatçı firma adı ve
adresi, malın teslim edileceği yer, yükleme yeri, tarih, mal
cinsi, ambalaj cinsi ve adedi, brüt kilo, telim şekli ve araç
plaka bilgilerini içerir. Gönderen ve alıcı firmanın yapmış
oldukları anlaşmalara göre düzenlenir. İhracatçı firma, ihracatçı
firmanın gümrükçüsü veya imalatçı firmalar tarafından hazırlanır
ve nakliyeciye iletilir . |
|
Konşimento |
|
Konşimento, taşıma amacıyla yükün nakliyeciye teslim
alındığını gösteren bir belgedir. Bu belge ile yük üzerinde taşıma
hizmetinden doğan edim ve sorumluluklar taşıyana geçer.
Dolayısıyla konşimento taşıma, teslim alma ve teslim etme
koşulları bulunur. Hukuki bir belge niteliği taşıyan bu akit alıcı
tarafından tasdik edildikten sonra satıcıya ibraz edilir. |
|
Freight
Prepaid |
|
Navlun ödemesinin İhracatçı firma tarafından yapılacağını
anlatan uluslararası bir terimdir. |
|
Navlun |
|
Uluslararası taşıma bedelidir. |
|
Dolaşım Belgeler |
|
ATR-Dolaşım Belgesi (Movement Certificate, ATR) |
Türkiye ile AB arasındaki ortaklık anlaşmasının bir gereği
olarak, Türkiye 'de serbest dolaşım hakkına sahip ürünler AB
ülkelerinde de serbest dolaşım hakkına sahiptir. Bunlardan sanayi
ürünlerinin Türkiye'den AB ülkelerine ithal edilmesinde KDV
dışında bir vergi ödenmesi söz konusu değildir (zaman zaman
gündeme gelen anti damping vergisi Hariç). Ayrıca Türkiye'de
serbest dolaşımda bulunan tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinin AB
ülkelerine girişinde çeşitli tavizlerden yararlanılması söz
konusudur. Türkiye de serbest dolaşımda bulunan sanayi ürünlerinin
AB ülkelerinde de serbest dolaşımını sağlayan ya da Türk menşeli
ürünlerin AB ülkelerine ithalinde belirli tavizlerden
yararlanılmasını sağlayan belgelere ATR belgesi denilmektedir. ATR
belgeleri firmalar tarafından tanzim edilip, Ticaret Odaları
tarafından onaylanmakta ve ihracatın yapıldığı Gümrük idareleri
tarafından vize edilmektedir. Basitleştirilmiş usül çerçevesinde
''onaylanmış ihracatçı statüsüne'' sahip olan firmalar kendi ATR
belgelerini kendileri vize edebilmektedir.
AB ülkelerinde serbest dolaşan sanayi ürünlerin veya çeşitli
tavizlerden yararlanan ürünlerin Türkiye'ye ithal edilmesinde, bu
ürünlerim AB ülkelerinden birinden alınmış bir ATR belgesi ile
ithal edilmesi durumunda, Türk gümrüklerinde de KDV dışında bir
vergi tahsilatı yapılmamaktadır veya gerekli tavizler
sağlanmaktadır. |
|
EUR-1
Dolaşım Belgesi
|
EUR-1 Dolaşım belgelerinin fonksiyonu, ATR belgelerinin
fonksiyonu ile aynıdır. EUR-1 belgeleri aşağıdaki ticari
işlemlerde kullanılmaktadır:
- EFTA ülkeleri ile Türkiye arasında yapılan ticaret,
- Türkiye ile AB ülkeleri arasında AKÇT (Avrupa Kömür Çelik
Topluluğu) ürünlerini kapsayan Serbest Ticaret Anlaşması
ile ilgili ürünlerin ticareti,
- Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülkelerle yapılan ticaret. |
|
INF-2
Belgesi |
|
Türkiye de serbest dolaşımda bulunan girdilerin önce bir
üçüncü ülkeye gönderilip burada işçiliğe tabi tutulması, işlenmiş
ürünlerin AB ülkelerine ihrac edilmesi işlemlerinde nihai ihrac
ürünü bünyesinde yer alan serbest dolaşım hakkına sahip Türk
girdisinin Gümrük vergisinden muaf tutulmasını sağlayan bir
belgedir. Bu belgeler Türkiye'de gümrük idareleri tarafından
düzenlenip vize edilmektedir.AB Gümrük Alanında serbest dolaşımda
bulunan bir ürünün, üçüncü bir ülkede hariçte işçiliğe tabi
tutulmak üzere ihrac edildikten sonra , işlem görmüş ürünlerin
Türkiye'ye ithal edilmek istenmesinde, bunların AB ülkeleri
tarafından düzenlenip onaylanan INF-2 belgeleri ile birlikte
dolaşmaları durumunda, işlenmiş ürünler bünyesindeki AB menşeli
ürünler için Gümrük Vergisi uygulanmamaktadır; yani, sadece üçüncü
ülkede yaratılan katma değer için Gümrük Vergisi tahsili söz
konusudur. |
|
Menşe Şehadetnamesi
|
GATT'ın koyduğu prensipler çerçevesinde, Dünya Ticaret
Örgütüne üye ülkelerin genelde birbirine benzeyen menşe kuralları
bulunmaktadır. Ülkeler birbirinden yaptığı ithalatlarda ithal
ürünlerinin hangi ülke menşeli olduğunu bilmek isterler. Çünkü,
ithalat işlemlerinde, ürünlerin menşeine göre muameleye tabi
tutulması gerekmektedir.Uluslararası ticarete konu olan ürünlerin
menşeini belirten belgelere menşe şehadetnamesi denilmektedir.
Türkiye'den ihrac edilen ürünler için bu belgeler firmalar
tarafından tanzim edilmekte, Ticaret Odaları tarafından
onaylanmaktadır. Bazı ülkeler, menşe sehadetnamelerinin, kendi
mahali konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini
isteyebilmektedirler.Türkiye'ye ithal edilecek mallar üçüncü bir
ülkenin liman veya serbest bölgesinden yüklenecek olursa, menşe
şahadetnamesinin mahalli Türk konsolosluğu tarafından onaylanmış
olması zorunludur.
Menşe sehadetnamelerinde bulunması gereken bilgiler ;
- Gönderici, -Alıcı, - Malın cinsi, özelliği, - Ambalaj şekli,
- Koli adedi, - Kolilerin marka ve numarası
- Malın net ve brüt ağırlığı, - Malın ünite fiyatı, - Malın
değeri (FOB, CF, CFR vb.) -Malın yüklendiği aracın ismi ve
hareket tarihi
- Yükleme limanı veya yükleme yeri - Mal Türkiye'de geçirdiği
değişiklik dolayısı ile Türk menşeli sayılıyorsa bu hususun açıklanmas |
|
Özel Menşe Şehadetnamesi (FORM-A) |
GATT prensipleri çerçevesinde, bazı ülkelerin (özellikle
sanayileşmiş ülkeler) gelişmekte olan ülkelerden sanayi malları
ithalatında, bu ülkelerin sanayileşmesine katkı sağlamak amacıyla
belirli preferanslar sağlayabilmeleri için gerekli olan bir menşe
şehadetnamesi türüdür. Gelişmekte olan ülkelere bu anlamda
preferans sağlayan ülkeler şunlardır:ABD, Japonya, Yeni Zelanda,
Norveç, İsviçre, Kanada ,Avustralya, Rusya, Polonya, Çek ve Slovak
Cumhuriyetleri.
Türkiye'den ihrac edilen ürünler için gerekli özel menşe
şehadetnameleri, firmalar tarafından tanzim edilmekte, ticaret
odaları ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'na bağlı taşra birimleri
tarafından onaylanmaktadır. |
|
ABC
Formu |
|
Sadece ticaret odaları tarafından onaylanan ve çeştli ülkelere her
türlü ürünün ihracatında kullanılan menşe şehdetnamesi türüdür. |
|
GATT Menşe Şehadetnamesi
|
|
Gelişmekte Olan Ülkeler Arası Ticaret Müzakerelerine Dair Protokol
kapsamında düzenlenen bir menşe şehadetnamesi türüdür.
|
|
Kontrol Belgesi-1
|
|
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi
Kararıve Yönetmelikleri gereği, bu mevzuatla belirlenmiş tarım
ürünlerinin ihracatında kullanılan bir belgedir. Bu tür malların
ihracatı sözkonusu olduğunda, bunların TSE tarafından belirlenmiş
standartlara uygun olduğunun belgelenmesi gerekmektedir.Bu
belgelendirme işlemi, Dış Ticaret Müsteşarlıgı Standardizasyon
Genel Müdürlüğü Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlikleri
tarafından yapılmaktadır. |
|
Kontrol Belgesi-2 |
|
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon mevzuatında
belirlenmiş bazı tarım ürünlerinin ithalatında uygulanan bir
denetim belgesidir. Bu kapsamdaki ürünleri ithal etmek isteyen
firmalar, bunları fiilen ithal etmeden önce Dış Ticarette
Standardizasyon Denetmenlikleri'ne, ithalat konusu malın bir
numunesi ile başvurararak Kontrol Belgesi'ni almak zorundadırlar.
Bu kontrol belgesi de ithalat konusu malların TSE tarafından
belirlenmiş standarda uygun olup olmadığını belirlemeye
yaramaktadır. TSE tarafından belirlenen standartlara uygun olmayan
malların ithalatına izin verilmemektedir. |
|
Kalite Belgesi |
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı'nın
yürürlüğe girmesi ile, çok sayıda sanayi ürününün Türkiye'ye
ithalatında uygunluk denetimi yapılmaya başlanmıştır. Uygunluk
denetimine tabi malları ithal etmek isteyen firmalar, bunların TSE
tarafından belirlenen standartlara uygunluğunu belgelemek
zorundadırlar. Mallar fiilen ithal edilmeden önce numuneleri
alınmak ve TSE tarafından teste tabi tutulmak suretiyle bu
uygunluk belgeleri verilmektedir. Test ve belgelendirme
uygulaması, ithalat konusu malların, insan bitki ve hayvan sağlığı
açısından zararlı bir etki taşımadığını, çevreye zarar
vermediğini, güvenlik ve asayişle ilgili olumsuz etkilerinin
bulunmadığını belgelemek amacını gütmektedir. Ayrıca tüketicinin
korunması açısından da bu belgenin gerekliliğine inanılmaktadır.
Standartlara uymayan malların ithalatına izin verilmemektedir.
Çok sayıda sanayi ürünün ithalinde uygunluk belgesi
aranılmaktadır. Bunlar bir liste halinde Dış Ticarette Teknik
Düzenlemeler ve Standardizasyon Tebliği'nin eki olarak yayımlanmış
olup, ithali zorunlu standarda tabi mallar olarak anılmaktadır.
Bunlardan az sayıda tekstil ve hazır giyim ürününün ithalatı
zorunlu standarda tabidir. Pamuk ipliği,pamuklu fitilli kadife,
kadın çorapları, elektrikli battaniyeler bunlar arasında önemli
kalemleri teşkil etmektedir. Ayrıca tekstil sanayinde girdi olarak
kullanılan çok sayıda boyar ve kimyasal maddenin ithalatı
standarda tabi bulunmaktadır.
TS-ISO-9000, AQAP, GMP (Good Manufacturing Practises) belgesi veya
İmalat Yeterlilik Belgesi sahibi firmaların yapacağı ithalatlarda
uygunluk belgesi aranmamaktadır. Ayrıca dahilde işleme izin
belgeleri kapsamında Türkiye'ye geçici olarak ithal edilen ve
işlendikten sonra tekrar ihraç edilecek olan mallar için uygunluk
belgesi gerekmemektedir.Herhangi bir ürünü ithal etmeyi düşünen
firmaların, itahalat konusu olacak ürünün zorunlu standart
denetimine tabi olup oladıgını tesbit etmeleri, eğer, zorunlu
standarda tabi ise TSE'nin ithalat konusu malla ilgili olan
standardını inceleyerek, itahalat esnasında bir sorunla karşılaşıp
karşılaşmayacakların önceden bilmeleri kendileri açısından yararlı
olacaktır. |
Sağlık Sertifikası |
Bitki ve bitkisel ürünlerin ihracatında kullanılan bir belge olup,
hem Türk gümrüklerinden maların çıkış işlemlerinin yapılabilmesi ,
hem de ithalatçı ülke gümrüklerinde giriş işlemleri için
kullanılan uluslararası geçerliliği olan bir belgedir. Bu belge
ihraç konusu ürünün, her türlü hastalık ve zararlıdan arındırılmış
olduğunu, tüketime uygun olduğunu kanıtlamak amacıyla
kullanılmaktadır.Bitki Sağlık Sertifikaları , Zirai Karantina
Teşkilatı veya Tarım ve Köy işleri Bakanlığı il müdürlükleri
tarafından kendilerine ibraz edilen numunelere dayanılarak
verilmektedir.
- Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate)
- Helal Belgesi (Helal Certificate)
- Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate)
- Boykot/Kara Liste Sertifikası |
|
Konsolusluk Faturası |
|
Malın gideceği ülkenin konsolosluğu tarafından mal menşei birim
fiyatı ve mal değerinin onaylandığı faturalardır. Onay konusu
faturalar ithalatçıülkelerin konsolosluklarından elde
edilmektedir. Bu tür bir uygulamanın nedeni, ithalatçı ülkenin
düşük faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek suretiyle
vergi kaçaklarının önlenmesidir. |
|
Tasdikli fatura |
|
İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari
faturanın ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması
neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur. Bu tür bir
uygulamada temel amaç, ithalatçı ülkenin vergi tahsilatı ile
ilgili kaygılarını gidermektir. |
|
Taşıma Belgeleri |
Uluslararası ticarette malların bir ülkeden bir başka ülke ya da
ülkelere sevk edilmesi söz konusudur. Bu sevkiyatlarda, taşıtan
ile taşıyıcının sorumluluk ve yükümlülüklerinin belirlenmesi
gerekmektedir. Bu belirleme, taşıma belgeleri ile yapılmaktadır.
Bu açıdan taşıma belgelerinin aşağıda belirtilen özellikere sahip
olması gerekmektedir.
- Taşıyıcı firma veya acentası tarafından düzenlemeli ve
imzalanmalıdır.
- Malların sevk tarihi belitilmelidir.Bu tarih,- Tahsil
belgelerinin bankaya verilişi,- Sigorta süresinin işlemeye
başlaması,- Malların hasara uğrama veya kaybolma risklerinin
satıcıya mı alıcıya mı ait olduğunun belirlenmesi açısından önem
taşımaktadır.
- Taşıma belgeleri temiz olmalıdır.- Yani taşıta yüklenen
malların ambalajının bozuk, malların akıntılı sızıntılı vb.
olduğuna dair bir ifade içermemelidir.Bu tür bir ifade içeren
taşıma belgeleri "kirli" olarak addolunmaktadır.- Taşıma belgeleri
bayat olmamalıdır. Yani,
- Zamanında alıcının eline ulaşmalıdır.
- Zamanında bankaya verilmelidir
- Taşıma belgeleri ihbar kaydını taşımalıdır. Yani,
- Alıcı ya da adına hareket edenler "notify" bölümünde
belirtilmelidir.
- Deniz konşimentolarında malların güverteye yüklendiği ifadesi
yer almamalıdır.
- Bazı taşıma belgeleri birden fazla orjinal set halinde
düzenlenmektedir. Bu durumda her orjinal nüsha üzerine kaçıncı
nüsha olduğu belirtilmelidir. (1/3, 2/3, 3/3 gibi)
- Navlun'un ödenip ödenmediği belge üzerinde belirtilmelidir. |
|
Taşıma Belgelerinin Türleri |
1 - Deniz konşimentosu (Marine bill of lading, Ocean bill
of lading, Bill of lading):Devir yönünden 3'e ayrılır.
- Nama yazılı (straight B/L)
- Emre yazılı (order B/L)
- Hamile yazılı (bcarer B/L)
Gemiye yüklenip yüklenmemeyi belirtmesi açısından 2'ye ayrılır
- Tesellüm konşimentosu (Received for shipmen B/L)
- Yükleme konşimentosu (on board B/L)
Özellikli Konşimentolar
- Tek konşimento (Through B/L)
- Kara + Deniz, Deniz + Kara, Kara + Deniz + Kara
şeklindeki taşımaları tek bir konşimentoda toplamaktadır
- Kombine Nakliyat Konşimentosu(Combined Transport B/L)
- Konteyner Konşimentosu (Container B/L)
- Düzgün Hat Konşimentosu (Liner B/L)
- Kısa Konşimento (Short from, Blank back B/L)
- Tanker Konşimentosu (Tanker B/L)
- Ciro Edilemez Konşimento (Non-Negotiable B/L)
- Navlun Sözleşmesine Dayalı Konşimento(CharterParty B/L)
- Kaptan Mektubu (Mate's reccipt)
2 - Hava Yolu Konşimentosu (Air-Waybill-Aws)
3 - Demir Yolu Hamule Senedi (Rail Consignment Note)
4 - Kara Yolu Taşima Senedi/Cmr Senedi (Rdad Waybill/Cmr
Consignment Note) |
|
Sigorta Belgeleri |
|
Sigorta Poliçesi |
Mallar bir yerden başka bir yere sevkedilirken, sevkiyat
esnasında vuku bulabilecekcek risklere karşı lehdarı koruyan bir
belgedir. Bir sigorta poliçesinde iki ana taraf vardır; bunlar,
sigorta eden (sigorta şirketi), sigorta edilen (sigortayı yaptıran
veya ciro yolu ile sigorta poliçesini elinde bulunduran)
taraflardır.
Bir sigorta poliçenin güvenli olması için aşağıdaki hususları
içermelidir.
- Sigortacı (sigortayı yapan),
- Sigorta ettiren,
- Sigortadan yararlanacak kimse,
- Sigortanın konusu,
- Taşıyıcı firma,
- Taşıyacak araç,
- Taşımanın süresi,
- Malın taşıyıcıya teslim edilği ile alıcıya teslim edileceği
yer
- Kapsanan riskler ile riskin başlama ve bitim tarihi,
- Sigorta edilen, taşıma konusu olan mal bedeli
- Sigorta primi tutarı, ödeme yeri ve tarihi
- Sigorta poliçesinin düzenlediği tarih
Sigorta Poliçesi Türleri
1) Takselenmiş Poliçe (Valued Policy): Sigorta konusu malın
değerinin poliçe üzerinde belirtildiği poliçe türü.
2) Takselenmemiş Poliçe (Unvalued Policy/Open Policy)
3) Bir sevkiyat için sigorta poliçesi (Voyage Policy)
4) Abonman Poliçesi (Floating Policy): |
|
Finansman Belgeleri |
|
Poliçe
|
Satıcı tarafından düzenlenen alıcının veya bir bankanın
kabulunu, bazen de alıcının bankasının avalini içeren ve alıcıya
verilen kayıtsız bir ödeme emridir. Ödeme emri, belirli bir
meblağın belirli bir tarihte ödenmesini içerebileceği gibi,
ibrazında ödenmesini de içerebilmektedir.
Poliçelerde üç taraf mevcuttur.
1- Keşideci (Drawer): Poliçeyi düzenleyen (satıcı)
2- Keşideli (Drawee): Üzerine poliçe gönderilen taraf (alıcı)
3- Leh dar (Beneficiary): Poliçede belirtilen meblağın
ödeneceği kişi
Poliçelerin şu şekil şartlarına uyması gerekmektedir.
1- Düzenlediği lisanda ''poliçe'' sözcüğünü içermesi
2- Şartsız ödeme emri (ödeyiniz,pay.vb) ihtiva etmelidir,
3- Leh dar (ödemenin yapılacağı özel ya da tüzel kişi)
belirtilmelidir,
4- Keşide yeri ve tarihi
5- Döviz cinsi ve tutarı,
6- Keşidecinin adı, soyadı, unvanı ve imzası
7- Keşidelinin adı soyadı ve unvanı
8- Vade
9- Akreditif koşullarına göre konulması gerekli kayıtlar
Poliçenin nüshaları: Bütün nüshalar aynı olmak ve her nüsha
üzerine kaçıncı nüsha olduğu yazılmak koşulu ile birden fazla
nüsha poliçe düzenlenebilmektedir.
Poliçenin sağladığı avantajlar:
1- Alacağın tevsiki,
2- Kredi aracı,
3- Iskonto,
4- Temlik,
5- Rehin.
Poliçe ile ilgili bazı kavramlar
- Tam ciro
- Beyaz ciro
- Temlik cirosu
- Tahsil cirosu
- Rehin cirosu
- Poliçenin kabulü (Müşteri Kabulü-Banka Kabulü)
· Poliçede aval
|
|
|
|
